06/05/2024
Đền Hà Đới, xã Tiên Thanh - Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia
Đền Hà Đới nằm giữa thôn Hà Đới, xã Tiên Thanh, Huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng - là một trong Ngũ Linh Từ (năm ngôi đền thiêng) của huyện Tiên Lãng. Đền thờ Thượng tướng quân Trần Quốc Thành, danh tướng thời nhà Trần và Băng Ngọc anh linh công chúa. Đền có phiên chợ Giải chỉ họp vào ngày mùng 2 tết hàng năm, là nơi mua may bán may - phiên chợ độc đáo ở vùng duyên hải Bắc Bộ.
Trần Quốc Thành thuộc dòng dõi tôn thất nhà Trần, quê ở xã Vị Hoàng, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Thần phả đền Hà Đới ghi rằng, tướng quân Trần Quốc Thành sinh năm Giáp Tý 1264, 16 tuổi đã thông suốt kinh thư, tinh tường trận pháp, văn võ song toàn. Tên tuổi ngài gắn liền với những chiến công hiển hách cùng quân dân nhà Trần đánh giặc Nguyên Mông như Hàm Tử, Chương Dương, Tây Kết, Bạch Đằng. Từ những năm 1284, 1285, ngài được triều đình giao phó trọng trách đưa quân xuống trấn giữ vùng duyên hải phía đông, lập đại bản doanh ở vùng đất trang Ngọc Đới, huyện Bình Hà, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương. Sau khi ngài mất, năm 1288, vua Trần sai sứ về tận quân doanh ở Trang Ngọc Đới cùng nhân dân và tướng sỹ hành lễ, ban chiếu cho nhân dân lập đền miếu phụng thờ.
Theo thuyết phong thuỷ, đền được dựng trên thế đất địa long, có giếng mắt rồng bên trái đền. Đền quay hướng chính Tây, có bố cục chữ Tam, gồm: 3 gian tiền tế, 3 trung cung (mới được tôn tạo), 3 gian hậu cung, nhà khách, nhà bia, trên một khuôn viên rộng hơn 800 m2. Kiến trúc cổ của đền còn giữ lại được 3 gian hậu cung, với 4 bộ vì, trong đó hai vì kèo giữa có kết cấu tương tự nhau kiểu chồng rường cốn mê. Bẩy hiên chạm nổi các đồ án cúc hoá rồng, lá hoá phượng, trúc hoá long…
Đền Hà Đới đã được Bộ Văn hoá, Thông tin và Thể thao xếp hạng là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia theo Quyết định số 983/QĐ-BVH ngày 04/08/1992.
